ISTNIENIE I DZIAŁANIE DIABŁA
2. Kim jest diabeł. Jego moc jest ograniczona. Potrzeba pomocy Bożej do pokonania go.
Diabeł jest istotą osobową, rzeczywistą i konkretną, o naturze duchowej niewidzialnej, która przez swój grzech na zawsze odłączyła się od Boga. „Diabeł i inne demony zostały stworzone przez Boga jako z natury dobre; lecz one same z siebie stały się złe. On jest ojcem kłamstwa, grzechu, niezgody, nieszczęścia, nienawiści, niedorzeczności i zła, które występują na ziemi. Jest chytrym i nienawistnym wężem, który przynosi na świat śmierć, nieprzyjacielem, który zasiewa zło w sercu człowieka, jedyną istotą, której powinniśmy się bać, jeżeli nie trwamy przy Bogu. Jego jedynym celem, z którego nie zrezygnuje, jest nasza zguba. Codziennie stara się go urzeczywistnić wszystkimi środkami będącymi w jego zasięgu. „Wszystko zaczęło się od odrzucenia Boga i Jego królestwa, kiedy uzurpował sobie Jego najwyższe prawa i próbował przeszkodzić ekonomii zbawienia i odwrócić sam porządek całego stworzenia. Tę postawę odzwierciedlają słowa kusiciela zwrócone do naszych pierwszych rodziców: Będziecie jako bogowie. W ten sposób zły duch stara się wszczepić człowiekowi postawę rywalizacji, niepodporządkowania się Bogu i opozycji wobec Boga, co stało się motywacją całej jego egzystencji.
Diabeł jest pierwszym sprawcą zła i niezgody, podziałów powstających w rodzinie i w społeczeństwie. „Załóżmy, na przykład – powiada kardynał Newman – że na ulicach dużego miasta nagłe zapadnie ciemność; możecie sobie wyobrazić, jaki powstałby chaos i zgiełk. Przechodnie, powozy, samochody, konie -wszystko by się pomieszało. W takim stanie znajduje się świat. Zły duch, który działa w synach niewiary, bóg tego świata, jak mówi święty Paweł, zaślepił oczy tych, co nie wierzą, i oto muszą się kłócić i dyskutować, ponieważ zboczyli ze swej drogi, a ponieważ nie widzą, jeden zderza się z drugim, jeden mówi to, inny coś innego.
W swoich pokusach diabeł posługuje się oszustwem, ponieważ łudzi fałszywymi dobrami i fikcją szczęśliwości, co zawsze prowadzi do samotności i goryczy. Poza Bogiem nie istnieją, nie mogą istnieć, ani prawdziwe dobro, ani prawdziwe szczęście. Poza Bogiem jest tylko ciemność, pustka i największy smutek. Moc diabła jest jednak ograniczona i również on znajduje się pod panowaniem i władzą Boga, który jest jedynym Panem wszechświata. „Wnętrze człowieka musi posiadać wielką wartość w królestwie duchów, skoro aniołowie mają obowiązek je ochraniać. Bóg zaś obrał je za mieszkanie. Złe i dobre duchy nie mają do niego swobodnego dostępu. Diabeł – podobnie…
Diabeł – podobnie jak anioł – nie może przeniknąć do naszego wnętrza, jeżeli my tego nie chcemy. „Duchy nieczyste nie mogą znać naszych myśli. Mogą się tylko domyślać na podstawie widzialnych oznak lub badając nasze skłonności, nasze słowa albo rzeczy, ku którym zwraca się nasza uwaga. Natomiast to, czego nie wyraziliśmy zewnętrznie, co pozostaje w głębi naszych dusz, jest dla nich zupełnie niedostępne. Nawet owe myśli, które one same nam podsuwają, nasze przyzwolenie na nie, reakcja, którą w nas wywołują, z powodu samej istoty naszej duszy nie mogą im być znane (…), poznają je jedynie poprzez nasze ruchy i zewnętrzne przejawy.
Diabeł nie potrafi zgwałcić naszej wolności, by skłonić ją do złego. „Pewną jest rzeczą, że diabeł nie może uwieść nikogo, jeżeli ten dobrowolnie nie udzieli mu zgody własnej woli.
Święty Proboszcz z Ars powiada, że „diabeł jest wielkim psem na uwięzi, który szczeka, który czyni wiele hałasu, ale może ugryźć jedynie tych, co się zbliżą do niego. Reasumując, „żadna ludzka moc nie może się równać jego mocy i jedynie moc Boża potrafi go pokonać i jedynie światło Boże może zdemaskować jego podstępy.
Dusza nie potrafi pokonać mocy diabła bez modlitwy, ani też nie potrafi zrozumieć jego oszustw bez umartwienia i pokory.